Co MŚP powinny wiedzieć, zanim złożą wniosek o ubezpieczenie od cyberzagrożeń

Cyberprzestępcy coraz częściej obierają na cel małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP), które zazwyczaj nie dysponują tak zaawansowanymi strategiami, procesami i budżetami w zakresie cyberbezpieczeństwa jak duże firmy. W efekcie są one bardziej narażone na szybko ewoluujące zagrożenia. Ubezpieczenie od cyberzagrożeń może odegrać kluczową rolę w zrozumieniu skali ryzyka i złagodzeniu finansowych skutków ataków. Włączone w szerszą strategię zarządzania ryzykiem nie tylko ogranicza potencjalne straty, ale również sprzyja budowaniu wyższego poziomu gotowości na incydenty.

W 2024 roku około 47% firm¹ o rocznych przychodach poniżej 10 mln USD doświadczyło ataku cybernetycznego. Jednocześnie jedynie 17% MŚP² posiadało ubezpieczenie od cyberzagrożeń. Ta dysproporcja stawia wiele firm w poważnej sytuacji finansowego ryzyka, a przestępcy doskonale o tym wiedzą.

Uzyskanie polisy nie sprowadza się jednak do podpisania formularza. Ubezpieczyciele coraz częściej wymagają twardych dowodów na wdrożenie solidnych zabezpieczeń: uwierzytelniania wieloskładnikowego (MFA), dopracowanych planów reagowania na incydenty, szkoleń pracowników, ochrony stacji roboczych, kopii zapasowych i potwierdzonych procedur aktualizacji. Brak któregoś z tych elementów może oznaczać wyższe składki lub wręcz odmowę wypłaty odszkodowania. Pojawia się więc kluczowe pytanie: Jak MŚP mogą proaktywnie spełnić oczekiwania ubezpieczycieli, obniżyć koszty, uzyskać ochronę i zminimalizować ryzyko?

Dlaczego ubezpieczenie cybernetyczne to dziś konieczność

MŚP to atrakcyjne cele. W 2024 roku aż 88% incydentów z użyciem ransomware³ dotknęło właśnie te mniejsze organizacje. Według raportu IBM Cost of a Data Breach 2024 średni koszt ataku ransomware wynosi aż 4,91 mln USD, a koszty rosną, jeśli w sprawę zaangażowane są organy ścigania. Odzyskiwanie pełnej sprawności może trwać od kilku dni po nawet lata - w zależności od determinacji atakującego i przygotowania zespołu bezpieczeństwa.

Poza kosztami bezpośrednimi liczą się też przestoje i utrata reputacji. Klienci niechętnie współpracują z firmą, która padła ofiarą wycieku danych (bo czy wlewałbyś wodę do przeciekającego kubka?). To jasno pokazuje, że ubezpieczenie od cyberzagrożeń przestało być luksusem, a stało się koniecznością.

Ubezpieczyciele zaostrzają wymagania

W obliczu coraz bardziej zaawansowanych i częstszych ataków, ubezpieczyciele nie chcą już obejmować ochroną firm bez dowodu na wdrożenie podstawowych mechanizmów bezpieczeństwa. Oczekują nie tylko kontroli technicznych, ale także dyscypliny operacyjnej.

Kluczowym dokumentem jest plan reagowania na incydenty (Incident Response Plan, IRP) - nie tylko jako dowód przygotowania, ale i potwierdzenie, że zespół wie, jak działać w sytuacji kryzysowej. Ubezpieczyciele chcą również widzieć działania adresujące tzw. czynnik ludzki: regularne szkolenia, symulacje phishingu i programy podnoszenia świadomości, które zmniejszają ryzyko skutecznych ataków socjotechnicznych.

Wszystkie te elementy budują kulturę świadomego zarządzania ryzykiem, opartą na zasadzie Zero Trust, kontroli dostępu i dbałości o higienę haseł. Dla ubezpieczyciela to sygnał, że organizacja aktywnie zarządza swoją ekspozycją na zagrożenia.

Kluczowe środki bezpieczeństwa wymagane do uzyskania polisy

Niestety, MŚP często błędnie oceniają oczekiwania ubezpieczycieli. Zamiast składać wnioski o odszkodowanie dopiero po incydencie powinny proaktywnie dostosować swoje działania w zakresie cyberbezpieczeństwa do poniższych wymagań.

1. Włącz wszędzie MFA
   Uwierzytelnianie wieloskładnikowe to dziś standard przy ocenie wniosków i rozpatrywaniu roszczeń. Stosowanie silnego MFA (np. aplikacji uwierzytelniających, kluczy sprzętowych) w dostępie zdalnym, poczcie e-mail i panelach administracyjnych obniża ryzyko i często koszt składki.
2. Wdróż EDR i zarządzanie lukami
   Firmy bez aktywnych zabezpieczeń stacji roboczych i udokumentowanego procesu usuwania luk mogą spotkać się z odmową ubezpieczenia. Regularne aktualizacje i szybkie łatanie podatności pokazują proaktywne podejście do ryzyka.
3. Posiadaj zweryfikowane kopie zapasowe
   Kopie muszą być nie tylko wykonywane, ale też testowane pod kątem możliwości odtworzenia oraz bezpiecznie przechowywane. Sprawny backup może uchronić przed poważnymi stratami.
4. Przygotuj plan reagowania na incydenty
   Amerykańska agencja CISA rekomenduje⁴, by IRP był opracowany i sprawdzany co kwartał, obejmując testy „tabletop” i analizy po incydentach. Udokumentowany plan to silny argument w oczach ubezpieczyciela.
5. Sformalizuj polityki bezpieczeństwa i szkolenia
   Ponieważ błędy ludzkie odpowiadają za dużą część naruszeń, szkolenia pracowników są obowiązkowe. Ubezpieczyciele oczekują programów z testami phishingowymi, jasnymi procedurami zgłaszania i regularnym odświeżeniem wiedzy.
6. Dokumentuj wszystko
   Zachowuj polityki, logi, listy obecności na szkoleniach, raporty z łatania podatności i ćwiczeń. Brak dokumentacji to częsty powód odmowy wypłaty odszkodowania.

Ubezpieczenie zaczyna się od gotowości cybernetycznej

Zabezpieczenie polisy to nie formalność - zaczyna się od solidnych fundamentów bezpieczeństwa. MŚP powinny najpierw ocenić swój poziom ochrony, zidentyfikować i zamknąć luki w takich obszarach jak MFA, EDR, backupy i szkolenia użytkowników. Skorzystanie z dostawców usług zarządzanych (Managed Service Providers, MSP) lub niezależnych audytorów może zwiększyć wiarygodność firmy w oczach ubezpieczyciela.

Posiadanie udokumentowanego planu reagowania, regularnych ćwiczeń oraz dostępu do logów i telemetrii w czasie rzeczywistym to sygnał przygotowania na incydent.

Jeśli już dojdzie do naruszenia, kluczowe jest szybkie udokumentowane działanie. Ubezpieczyciele i regulatorzy oczekują terminowego zgłoszenia, rzetelnych procedur reakcji i pełnej ścieżki dowodowej obejmującej szkolenia oraz zachowanie systemów. Takie przygotowanie nie tylko umożliwia uzyskanie polisy, ale też pozwala MŚP prowadzić bezpieczną transformację cyfrową, a w efekcie - zbudować odporny, gotowy na rozwój w wymagającym, świadomym ryzyka rynku biznes.

Źródła:
¹The State of Ransomware 2024 | SOPHOS
²35 Alarming Small Business Cybersecurity Statistics for 2025 | strongdm
³2025 Data Breach Investigations Report | Verizon
⁴Incident Response Plan (IRP) Basics | CISA